Θεραπεύοντας μια συντροφική σχέση

Ο ψυχοθεραπευτής Michael Soth μιλά για την "θεραπεία ζεύγους"

Κατά τη γνώμη σας, ποιο είναι το μεγαλύτερο λάθος που κάνουν οι ψυχοθεραπευτές και οι ειδικοί ψυχικής υγείας όταν προσεγγίζουν τη θεραπεία ζεύγους;

Για το σεμινάριο, ξεχωρίζω οκτώ διαφορετικά είδη θεραπείας ζεύγους – δεν αποτελεί μια ακριβής κατηγοριοποίηση, αλλά ένα βασικό περίγραμμα, ώστε να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τις βασικές υποθέσεις, θεωρίες και τεχνικές και τις διαφορετικές φιλοσοφίες πάνω στις οποίες στηρίζονται. Το μεγαλύτερο μέρος της θεραπείας ζεύγους είναι αρκετά απλοποιημένο και με διδακτικό χαρακτήρα, σαν το κύριο στοιχείο που χρειάζονται τα ζευγάρια να είναι το να διδαχτούν πώς να επικοινωνούν σωστά (π.χ. πώς να γίνουν πιο λογικοί μεταξύ τους). Αυτά τα είδη θεραπείας δεν κατανοούν τη δύναμη του ασυνείδητου και σίγουρα δεν βλέπουν τον βαθύτερο σκοπό της σύγκρουσης. Αυτοί οι τύποι θεραπείας ζεύγους νομίζουν ότι είναι κάποιο είδος διαφωτιστικού οδηγού και ορισμένες φορές, οι θεραπευτές νομίζουν ότι είναι και «σοφοί γέροντες».

Όμως, όπως σε όλες τις ψυχοθεραπείες, η θεραπεία λειτουργεί καλύτερα, και πιο κατανοητά, όταν ο θεραπευτής είναι ευέλικτος ως προς τη στάση του, όταν αναρωτιέται για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της οποιασδήποτε σχεσιακής στάσης ή του σχεσιακού ρόλου που του δίνεται από τον θεραπευόμενο (ή στην περίπτωση του ζευγαριού: από τους δύο θεραπευόμενους). 
Παρόλο που η απόπειρα συνδυασμού διαφορετικών ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων δεν είναι εύκολη και έχει τα δικά της εμπόδια, ένας τέτοιος ψυχοθεραπευτής κατέχει πάντα ένα βασικό πλεονέκτημα: μία μη δογματική ευελιξία και προθυμία να προσαρμοστεί στο άτομο που έχει μπροστά του. Λένε ότι σε κάποιον που κρατά ένα σφυρί, όλα μοιάζουν σαν ένα καρφί ένας ψυχοθεραπευτής με μία και μοναδική ψυχοθεραπευτική προσέγγιση θα προσπαθήσει απλά να εφαρμόσει αυτή σε όποιον συναντά. Στη σφαίρα της θεραπείας ζεύγους, η μη δογματική συνθετική δεκτικότητα έχει ακόμα δρόμο μπροστά της.

Μιλάτε για σωματική θεραπεία ζεύγους – τι είναι αυτό και πώς λειτουργεί; Τι έχει να προσφέρει μια σωματική προσέγγιση στις ομιλούμενες θεραπείες για ζευγάρια;

Αν και η ιδέα της σωματικότητας έχει γίνει πολύ της μόδας στην ψυχοθεραπεία τα τελευταία 20 χρόνια, η πραγματική δουλειά με το σώμα έχει παραμένει κυρίως κλινική και επιφανειακή. Πολύ συχνά, περιορίζεται απλά σε άλλη μία τεχνική, σε ένα απλά κόλπο που επιστρατεύει ο ψυχολόγος, όταν ο θεραπευόμενος εμφανίζει αντίσταση στην ομιλούμενη θεραπεία. Μια μικρή μειοψηφία ψυχοθεραπευτικών παραδόσεων μόνο κατέχει μια βαθιά κατανόηση της σύνδεσης σώματος – νου, μέσα από τη σωματική ψυχολογία, κυρίως μέσω της Ραϊχικής παράδοσης και πιο πρόσφατα από τις ψυχοθεραπείες σωματικού τραύματος που πηγάζουν από αυτή την παράδοση.

Η σύγχρονη νευροεπιστήμη έχει αποδομήσει την ιδέα του 19ου αιώνα ότι ο νους προηγείται του σώματος (κάτι που ακολούθησε ο Freud και εμπλούτισε η ψυχαναλυτική σκέψη για τις επόμενες γενιές), αλλά δεν έφτασε στο σημείο να το μεταφέρει σε σωματικούς τρόπους εργασίας, τόσο σχεσιακά όσο και με όρους τεχνικής. Για τους σκοπούς της θεραπείας ζεύγους, το σωματικό στοιχείο γίνεται σημαντικό χαρακτηριστικό επειδή τόσοι πολλοί καταστροφικοί κύκλοι στους οποίους παγιδεύονται τα ζευγάρια διέπονται από μη λεκτική επικοινωνία, ακριβώς επειδή οι σύντροφοι είναι τόσο εξαρτημένοι ο ένας από τον άλλο και γνωρίζονται τόσο καλά. Θεωρητικά, υπάρχουν ορισμένες προσεγγίσεις στη θεραπεία ζεύγους, που προσπαθούν να κατανοήσουν ακριβώς αυτό υπό όρους μοτίβου δεσμού (προσκόλλησης) του κάθε συντρόφου, κάτι που βρίσκεται ριζωμένο σε μη λεκτικές εμπειρίες δεσμού.

Με απλά λόγια: τα περισσότερα από τα «μοντέλα εργασίας» μας για συντροφικότητα και αγάπη αναπτύχθηκαν πριν αποκτήσουμε ξεχωριστό, ατομικό νου και γι’ αυτό αυτά τα αποτυπώματα βρίσκονται αποθηκευμένα στη «σιωπηλή» σωματική μνήμη. Αυτά τα «σιωπηλά» μοτίβα ενεργοποιούνται χρόνια αργότερα, όταν οι άνθρωποι δημιουργούν στενές διαπροσωπικές σχέσεις θα μπορούσαμε επίσης να πούμε ότι το μεγαλύτερο μέρος του ασυνειδήτου είναι φανερό και παρόν και ενεργό στην υποσυνείδητη και μη λεκτική επικοινωνία, την οποία οι σύντροφοι δεν αντιλαμβάνονται συνειδητά και έτσι δεν μπορούν να λεκτικοποιήσουν. 
Αυτό εξηγεί και το γιατί, όταν η θεραπεία ζεύγους περιορίζεται μόνο στην ομιλία, καταλήγει να είναι περιοριστική και αναποτελεσματική – ο συλλογισμός του αριστερού εγκεφάλου και της γλώσσας συνήθως δεν έχει φτάσει ούτε στα αρχικά στάδια, όταν ο δεξιός εγκέφαλος έχει ήδη ερεθιστεί, συναισθηματικά και αντιδραστικά.

Στη σωματική θεραπεία ζεύγους, ο σωματικός θεραπευτής χρησιμοποιεί τη δική του σύνδεση νου – σώματος για να συνδεθεί και να μεσολαβήσει σε αυτά τα είδη υποσυνείδητων ανταλλαγών. Αυτό σημαίνει ότι ο ψυχοθεραπευτής θα προσκαλέσει το ζευγάρι να σηκωθεί από τις καρέκλες του, να πάρει συγκεκριμένες θέσεις ή στάσεις, να κινηθεί μέσα στο δωμάτιο ή να αλληλεπιδράσει φυσικά, ώστε οι προβολές και οι προβολικές ταυτίσεις να γίνουν φανερές μέσω των σωμάτων.

Οι γνώσεις για τη θεραπεία ζεύγους είναι χρήσιμες μόνο στους ψυχοθεραπευτές ζεύγους;

Θα μπορούσαμε να διαχωρίσουμε την ψυχολογική εργασία στην ικανότητά μας να διαμορφώνουμε και να διατηρούμε σχέσεις από τη θεραπεία ζεύγους (που συχνά συμβαίνει σε ομάδες και εργαστήρια), που διδάσκεται από θεραπευτές ζεύγους. Η εμπειρία μου από τη δουλειά που έχω κάνει με ζευγάρια είναι ότι η κουλτούρα μας είναι αρκετά αφελής όσον αφορά στο περιεχόμενο των διαπροσωπικών σχέσεων, στους κινδύνους και τα εμπόδια στην αγάπη και στο πώς αμυνόμαστε και προστατεύουμε τον εαυτό μας από αυτά, και αυτό εξηγεί τους λόγους που δεν είμαστε έτοιμοι για μια τρυφερή σχέση που τόσοι πολλοί αναζητάμε απεγνωσμένα.

Στις μέρες μας, κάποιες «θεραπείες» αυτοαποκαλούνται «εκπαίδευση στο dating» (στα ραντεβού) – οι θεραπευόμενοι είναι απεγνωσμένοι για κάποιο είδος βοήθειας στο να βρουν τους ιδανικούς συντρόφους. Υπάρχουν όλα τα είδη πραγματικά τρομακτικών ψευτο-ειδικών, που είναι διαθέσιμοι στο YouTube, και που «προειδοποιούν» τον κόσμο για επικίνδυνους συντρόφους που έχουν όλα τα είδη ψυχοπαθολογίας. Μέσα σε αυτό το κλίμα, πολλοί άνθρωποι θα ωφελούνταν από κάποιο είδος βαθιάς ψυχολογικής γνώσης και κατανόησης – δεν είναι δίκαιο να περιμένουμε από όλους τους άλλους να μας αγαπήσουν εκτός αν έχουμε έστω και λίγο αγαπήσει εμείς τον εαυτό μας. Και είμαστε πολλοί αυτοί που χρειαζόμαστε βοήθεια ως προς αυτό, καθώς ζούμε σε διάφορους βαθμούς αυτολύπησης (υπάρχει, για παράδειγμα, ένα τεράστιο ποσοστό γυναικών που μισούν το σώμα τους, κάτι που κάνει μια διαπροσωπική στενή σχέση αρκετά δύσκολη).

Τα σεμινάρια για ζευγάρια, όπου τα ζευγάρια μπορούν να μοιραστούν με άλλα ζευγάρια τον πόνο και τις δυσκολίες τους είναι επίσης πολύ χρήσιμα, και προβλέπω ότι αυτό θα εμφανίζεται όλο και συχνότερα στο μέλλον. Εδώ, ειδικοί συντονιστές θα μπορούσαν να βοηθούν στην ενσωμάτωση των διάφορων προσεγγίσεων πάνω στη θεραπεία ζεύγους.



πηγή: https://enallaktikidrasi.com/