καλοκαίρι – στοιχείο φωτιά – διατροφή

Της διατροφολόγου Ορσαλίας Ψαρίδη

Μέρος δεύτερο

Υγρασία

Η συσσώρευση υγρασίας είναι συχνή αν όχι η πλέον διαδεδομένη διαταραχή στον Δυτικό κόσμο. Είναι το αποτέλεσμα της αδυναμίας του οργανισμού να θερμάνει και να μετατρέψει την υγρασία που προσλαμβάνει διατροφικά (από τροφές και ποτά) και κατά συνέπεια την υγρασία που συσσωρεύεται στο σώμα.

Κατα την ΠΚΙ η υγρασία είναι κατάσταση yin, η οποία πλήττει την yang ενέργεια του οργανισμού και του ανθρώπου γενικότερα, προκαλεί κατ΄αρχήν στάση του qi, θεωρείται δε η αιτία πολλών ασθενειών όπως αλλεργίες, σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, ορμονικές διαταραχές, μεταβολικές διαταραχές, καρκίνος κ.α. Μπορεί να προέρχεται από υπερφαγία (ακόμα και τροφών που θεωρούνται υγιεινές),από υπερκατανάλωση τροφών η υγρών με κρύα θερμοκρασία ή δροσιστική-κρύα ενέργεια, υπερβολική σκέψη σε συνδυασμό με έλλειψη κίνησης, προσωπική τάση, περιβαλλοντολογικούς παράγοντες.

Η υγρασία σχετίζεται με τον Σπλήνα, η λειτουργία του οποίου επηρεάζεται τόσο από την διατροφή, όσο και από τον καιρό, ιδίως εάν είναι υγρός όπως το φετινό καλοκαίρι. Έχει καίριο ρόλο στην ορθή λειτουργία του πεπτικού συστήματος, έτσι εάν η τροφή-υγρά δεν χωνεύονται-αφομοιώνονται επαρκώς (λόγω αδυναμίας του), συσσωρεύονται και λιμνάζουν, δημιουργείται δε, φλέγμα και υγρασία στο σώμα, τα οποία εμποδίζουν την απρόσκοπτη ροή του qi.

Παράλληλα χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα, για την διατήρηση της ¨πεπτικής φωτιάς¨, μεταφορική φωτιά-εστία η οποία εδρεύει κάτω από στομάχι/χύτρα,εκεί όπου μαγειρεύεται¨η τροφή και μετατρέπεται σε ενέργεια. Η υγρασία πλήττει την πεπτική φωτιά και την καθιστά αδύναμη να ολοκληρώσει το έργο της.

Οι πνεύμονες, ο σπλήνας και το στομάχι, τα νεφρά, σχετίζονται με διάφορους τρόπους με τον μεταβολισμό του νερού στο σώμα. Η υγρασία σε συνδυασμό με άλλους εξωγενείς βλαπτικούς παράγοντες (π.χ. αέρας,κρύο) μπορεί και προκαλεί παρεμπόδιση της κυκλοφορίας του qi και του αίματος και βλάπτει άμεσα η έμμεσα την λειτουργία τους.

Διατροφή

Δύο πιθανές διαταραχές το καλοκαίρι είναι, είτε η υπερβολική θερμότητα -ξηρασία – αφυδάτωση στο σώμα, λόγω της εξωτερικής υψηλής θερμοκρασίας, ακατάλληλης διατροφής και συνθηκών ζωής είτε η υγρασία από τους λόγους που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Η καλοκαιρινή διατροφή χρειάζεται λεπτούς χειρισμούς ώστε αφ΄ενός μεν να διατηρεί το στοιχείο Φωτιά υπό έλεγχον και να μην επεκταθεί ανεξέλεγκτο, αφ΄ετέρου δε να παρέχει στον οργανισμό όση υγρασία και δροσιά μπορεί να διαχειρισθεί ώστε να μην συσσωρεύεται.

Όλες οι αρχαίες ιατρικές και παραδόσεις, (Ιπποκράτης, Γαληνός, Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική, Ayurveda κ.α.) είχαν κάνει τον συσχετισμό εποχής και τροφής όπως επίσης και τον συσχετισμό ακατάλληλης διατροφής (ανά εποχή) και ασθένειας. Είχαν δε, παράλληλη οπτική και προτάσεις για την καλοκαιρινή διατροφή, με μεγάλη απόκλιση από την συνήθη σύγχρονη.

¨Στην ανατολή των Πλειάδων * έρχεται το καλοκαίρι και πρέπει καθένας να παίρνει τροφή ελαφρότερη, καθαρότερη και σε μικρότερες ποσότητες, περισσότερο κριθαρένιο ψωμί παρά σιταρένιο ** , τα ποτά πρέπει να είναι ελαφρά, λευκά και αραιωμένα με νερό. Το πρόγευμα λίγο….Το στομάχι πρέπει να γεμίζει με τροφές όσο το δυνατόν λιγότερο …Κατα την διάρκεια της ημέρας πρέπει να καταναλώνονται όσο το δυνατόν λιγότερα υγρά, εκτός αν το σώμα έχει υπερβολική ξηρασία -αφυδάτωση. Τα χορταρικά να τρώγονται βραστά, εκτός από τα πολύ θερμαντικά και ξηρά….Πρέπει να προφυλάσσεται από τον ήλιο και τις πρωινές και βραδινές ψύχρες που αναδίδουν οι ποταμοί, οι λίμνες η τα χιόνια.¨ – 

Ιπποκράτης Περί Διαίτης

* Οι Πλειάδες ανατέλλουν όταν ο Ήλιος εισέρχεται στο αστερισμό του Ταύρου

** το σιτάρι έχει θερμή ενέργεια ενώ το κριθάρι ψυχρότερη

 

Η ΠΚΙ συνιστά να αποφεύγεται η υπερκατανάλωση:

Κρύων-παγωμένων τροφών
Γλυκών ειδικώς του εμπορίου
Λιπαρών τροφών
Υγρών ειδικώς κρύων-παγωμένων
Ωμών τροφών
και ειδικώτερα συνιστά να αποφεύγωνται
Ζωικά γαλακτοκομικά προϊόντα
Χοιρινό και παχειά κρέατα
Κορεσμένα λίπη
Φυστίκια,φυστικοβούτυρο
Φυσικά η Τεχνητά Γλυκαντικά
Σιτάρι
Μαγιά
Μπύρα
Αλκοόλ
Χυμοί
Παγωτά
Πορτοκάλι
Τομάτα
Μπανάνες

Τρόποι μαγειρικής που αυξάνουν την θερμοκρασία του σώματος π.χ. τηγανητά, ψητά.

Προτείνει τροφές ελαφρές, μαγειρεμένες ελαφρά, χλιαρές η σε θερμοκρασία δωματίου, ειδικώς από το απογευματάκι και μετά (ώστε να διατηρείται η πεπτική φωτιά). Το στοιχείο Φωτιά εξασθενεί από τροφές πολύ συσταλτικές (π.χ. πολύ αλάτι) η πολύ ψυκτικές (π.χ.καρπούζι).

Εάν η διατροφή σας το καλοκαίρι στηρίζεται σε κρύες ωμές τροφές και παγωμένα υγρά μπορείτε να ελαττώσετε την ενέργεια αυτή προσθέτοντας αρτύματα και μυρωδικά θερμής ενέργειας όπως π.χ.ginger, κανέλλα, κάρδαμο κ.α. Οι ωμές η κρύες-παγωμένες τροφές και υγρά (yin) αναγκάζουν το στομάχι να εργασθεί σκληρά, ώστε να θερμανθεί το προς πέψη υλικό, κάτι απαραίτητο για να ξεκινήσει η διαδικασία της πέψης (yang) η οποία έτσι καθυστερεί πολύ.

 

Τροφές που ενδείκνυνται για το καλοκαίρι είναι

Αγγούρι, κολοκυθάκια, μπάμιες, μαρούλι, σπαράγγια, μελιτζάνες, βλαστάρια μπαμπού, καλαμπόκι, λαχανάκια Βρυξελλών, μικρά-ελαφρά όσπρια, αρακάς, tofu, σπόροι, βρώμη, ρύζι, φαγόπυρο, κριθάρι, κεχρί, mung-bean, καβουρόψυχα, ροδάκινα, αβοκάντο, ακτινίδιο, ανανάς, γκρέιπφρουτ, λεμόνι, μούρα, φράουλες, σέλινο, μέντα, πατάτα, ραπανάκι, αλάτι, κάρδαμο, δυόσμος.

Προσπαθείστε να διατηρήσετε ένα ισοζύγιο ανάμεσα στις κρύες και τις ζεστές τροφές, στις υγρές και τις συμπαγείς. Εάν π.χ. το πρωί πιείτε ένα δροσερό smoothy, φροντίστε να προσθέσετε ginger και λίγο αλάτι, το μεσημέρι εάν γευματίσετε με σαλάτα φροντίστε επίσης να την συνοδεύσετε με τροφή συμπαγή όπως ρύζι η παξιμάδι και στο δείπνο φροντίστε απαραιτήτως η τροφή σας να είναι ζεστή.

Η υπερβολική “κρύα” ενέργεια στο σώμα -κατάσταση yin*, προκαλεί (αρχικά ) αδυναμία, ληθαργικότητα, δυσκολία στην συγκέντρωση, κούραση και ανησυχία. Στην συνέχεια εμφανίζονται συμπτώματα ανάλογα με το όργανο το οποίο δυσλειτουργεί λόγω του κρύου, π.χ. τα νεφρά θα δώσουν συμπτώματα όπως φιλάσθενη κράση, πόνοι χαμηλά στη πλάτη και την μέση, πόνοι και οιδήματα στα γόνατα και τους αστραγάλους, δυσκολία στο περπάτημα, συχνή ούρηση κατά τη διάρκεια της νύχτας, μείωση της λίμπιντο, ανικανότητα, ορμονικές διαταραχές, πρόωρη εμμηνόπαυση, εμβοές, ωτίτιδα, αναποφασιστικότητα, φόβο κ.α.

H ιδιοσυγκρασία του κάθε ανθρώπου μπορεί να ψυχρή ή θερμή – yin ή yang, όπου σε συνδυασμό με τα γενετικά και επίκτητα χαρακτηριστικά του, αποτελεί ένα σύνολο, έναν άνθρωπο μοναδικό με απολύτως κανέναν άλλον όμοιον με αυτόν. Η διατροφή του χρειάζεται εξατομίκευση, σύμφωνη με την ιδιοσυγκρασία του, υποστηρικτική και ενισχυτική σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής του.

Πριν βιαστείτε να υιοθετήσετε και να εφαρμόσετε κάθε νέα τάση, κάθε μόδα και κάθε συνταγή βεβαιωθείτε ότι εκτός από την γεύση ή τα θρεπτικά συστατικά, η ενέργεια της τροφής είναι η κατάλληλη για σας, είναι ό,τι καλύτερο μπορείτε να προσφέρετε στον εαυτό σας.

* Ο σύγχρονος άνθρωπος πάσχει από υπερβολή (βλαπτικού) yin . (*Θα αναλυθεί σε άλλο άρθρο)

Αυτό είναι η αιτία όλων των σύγχρονων ασθενειών, σωματικών η ψυχικών

Α-σθένεια=χωρίς σθένος – δηλ.χωρις σωματική η ψυχική δύναμη -δηλ. κατάσταση yin

“Αν ο άνθρωπος κατάφερνε ερευνώντας να γνωρίσει την φύση των πραγμάτων του εξωτερικού κόσμου, θα ήταν σε θέση να διαλέγει πάντα το καλύτερο απ’ όλα. Και το καλύτερο είναι ό,τι απέχει περισσότερο από το ακατάλληλο” – 

Ιπποκράτης Περί Αρχαίης Ιατρικής

Ας έχουμε όλοι ένα ειρηνικό καλοκαίρι!

ΟΡΣΑΛΙΑ ΨΑΡΙΔΗ 

ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ TCM

πηγή: εναλλακτική δράση

http://enallaktikidrasi.com/2015/07/kalokairi-stoixeio-fotia-diatrofi/