Ο Osho μιλά για τη γιόγκα και τις asana
Μην εξασκείσαι σε συγκεκριμένες στάσεις. Και, όταν έρθουν, μην προσκολληθείς σ' αυτές. Άφησέ τις να έρθουν από μόνες τους, άφησέ τις να φύγουν από μόνες τους. Μην τις εξασκείς. Να μην αρχίσουν να σε αφορούν καθόλου. Αυτό εννοώ όταν λέω ότι είμαι αντίθετος με όλες τις ασάνες. Να μη σε αφορούν καθόλου.
Κάτι ακόμα: Οι ασάνες βοηθούν στην κάθαρση, επειδή συνήθως ο νους δουλεύει μόνον όταν συνδέεται με κάποιον ή κάποια κατάσταση. Αυτό σημαίνει ότι ο νους μόνο αντιδρά. Ποτέ δεν δρα. Και, όταν κάποιος αρχίζει να δρα, τότε τον βάζουμε στο τρελοκομείο, γιατί θα φαίνεται παράλογος και ανόητος. Αν αρχίσει να δρα, αυτό σημαίνει ότι δεν είναι συνδεδεμένος με καμιά κατάσταση και δρα από μέσα του. Ακριβώς επειδή δεν μπορείς να δράσεις, είναι τόσα πολλά μέσα σου καταπιεσμένα.
Πάντα αντιδράς και περιμένεις από τους άλλους να αντιδράσουν επίσης. Αν είσαι θυμωμένος, δεν μπορείς απλώς να είσαι θυμωμένος, μα περιμένεις να έρθει η κατάλληλη στιγμή, ώστε κάποιος να δημιουργήσει την κατάσταση στην οποία θα μπορέσεις να αντιδράσεις. Αν εκφράσεις το θυμό σου χωρίς να σε έχουν προκαλέσει, τότε θα θεωρηθείς τρελός. Βέβαια είσαι τρελός και όταν σε προκαλούν, αλλά τότε δικαιολογείσαι στον εαυτό σου και στους άλλους. Αν όμως δράσεις χωρίς πρόκληση, τότε δεν θα δικαιολογηθείς ποτέ.
Πάντα αντιδράς και περιμένεις από τους άλλους να αντιδράσουν επίσης. Αν είσαι θυμωμένος, δεν μπορείς απλώς να είσαι θυμωμένος, μα περιμένεις να έρθει η κατάλληλη στιγμή, ώστε κάποιος να δημιουργήσει την κατάσταση στην οποία θα μπορέσεις να αντιδράσεις. Αν εκφράσεις το θυμό σου χωρίς να σε έχουν προκαλέσει, τότε θα θεωρηθείς τρελός. Βέβαια είσαι τρελός και όταν σε προκαλούν, αλλά τότε δικαιολογείσαι στον εαυτό σου και στους άλλους. Αν όμως δράσεις χωρίς πρόκληση, τότε δεν θα δικαιολογηθείς ποτέ.
Είναι τόσα πολλά εκείνα που χρειάζεται να εκφραστούν και που ποτέ δεν εκφράζονται, γιατί δεν προκύπτει η κατάσταση για να εκφραστούν! Συνεχίζεις, λοιπόν, να τα καταπιέζεις και να μάχεσαι.
Δεν μπορείς να εκφράσεις την αγάπη στον αέρα, έτσι η αγάπη θα καταπιεστεί. Τότε, εμφανίζεται ένα άλλο περίεργο φαινόμενο: Είσαι γεμάτος αγάπη, αλλά δεν μπορείς να την εκφράσεις -γιατί δεν μπορείς να εκφράσεις την αγάπη στον αέρα- και τότε κάποιος εμφανίζεται, στον οποίο μπορείς να δώσεις αγάπη, αλλά εσύ δεν είσαι ερωτευμένος μαζί του. Αρχίζεις λοιπόν να προσποιείσαι.
Η αλήθεια καταπιέζεται και ενεργούμε σύμφωνα με το ψεύτικο. Έτσι, όλη η ζωή γίνεται φαύλος κύκλος. Χρειάζεται να απελευθερωθεί ό,τι έχεις καταπιέσει. Αυτά που έχεις καταπιέσει όμως, οι καταπιεσμένες δονήσεις σου, πρέπει να ξεφύγουν όχι ως αντιδράσεις, αλλά ως αυτόνομες πράξεις. Να απελευθερωθούν, χωρίς να είναι συνδεδεμένες με κάποιον άλλο, αλλά σαν πλημμύρα, χωρίς να απευθύνονται σε κάποιον, χωρίς σκοπό.
Αρχίζεις να κλαις ή αρχίζεις να γελάς. Μόνον όταν το γέλιο ή το κλάμα σου είναι χωρίς σκοπό, μπορεί η έκφραση να είναι ολοκληρωμένη. Και αυτή η έκφραση δεν χρειάζεται καμιά αναγνώριση, γιατί μόνο η χωρίς σκοπό έκφραση είναι η ίδια η δικαίωση τού είναι. Και, το είναι σου είναι ολοκληρωμένο, γιατί δεν συνδέεται με τίποτε άλλο.
Όταν εκφράζεσαι αληθινά, το κάνεις ολοκληρωτικά, δεν το καταπιέζεις. Τώρα μιλάς με τους ουρανούς, τώρα αγαπάς τον αέρα, τώρα είσαι θυμωμένος με τους θεούς. Είσαι όμως ασύνδετος, δεν σου απευθύνεται κανείς! Έτσι γίνεσαι ολοκληρωτικά εκφραστικός και ο καταπιεσμένος νους χάνεται.
Όταν εκφράζεσαι αληθινά, το κάνεις ολοκληρωτικά, δεν το καταπιέζεις. Τώρα μιλάς με τους ουρανούς, τώρα αγαπάς τον αέρα, τώρα είσαι θυμωμένος με τους θεούς. Είσαι όμως ασύνδετος, δεν σου απευθύνεται κανείς! Έτσι γίνεσαι ολοκληρωτικά εκφραστικός και ο καταπιεσμένος νους χάνεται.
Αυτό είναι η κάθαρση: Το να εκφράζεσαι αληθινά, χωρίς να αντιδράς στις καταστάσεις. Ο νους είναι τόσο καταπιεσμένος, που αν συνεχίσουμε να τον εκφράζουμε αντιδρώντας μόνο στις καταστάσεις, τότε δεν θα απαλλαγούμε ποτέ από την καταπίεση. Και κάτι άλλο: Να σταματήσεις να προσποιείσαι, γιατί η προσποίηση είναι υποκατάστατο και είναι αναπόσπαστο μέρος της καταπίεσης. Οι συνήθειές σου και οι ανάγκες σου δεν συμπίπτουν. Όταν έχεις ανάγκη, οι περιστάσεις δεν είναι ευνοϊκές και όταν οι περιστάσεις είναι ευνοϊκές, η ανάγκη σου έχει περάσει από καιρό. Προσποιείσαι λοιπόν.
Όταν συμβεί η κάθαρση και έχεις απελευθερώσει ό,τι έχεις καταπιέσει, θ’ αρχίσεις να αισθάνεσαι μια καινούργια ζωή να κλυδωνίζεται μέσα σου. Δεν θα είσαι σε θέση ποτέ πια να υποκριθείς ξανά. Τώρα θα είσαι αρκετά τολμηρός να γελάσεις χωρίς κανένα λόγο και αρκετά τολμηρός να θυμώσεις χωρίς κανένα πρόσωπο, καμιά κατάσταση! Και τώρα, θ’ ακολουθήσει η επόμενη τόλμη: Θα είσαι αρκετά τολμηρός, για να μην προσποιείσαι. Και αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα σημάδια θάρρους, το να μην προσποιείσαι. Τότε, αρχίζεις να είσαι αυθεντικός. Μόνο τότε έρχεται σ' εσένα η αυθεντικότητα.
Οι ασάνες της κάθαρσης είναι ξεχειλίσματα της έκφρασης. Και όσο πιο πολύ ξεχειλίζουν, τόσο πιο ανάλαφρος γίνεσαι. Και τότε, έρχεται μια μέρα, που είσαι τελείως ελαφρύς. Έρχεται μια στιγμή, που είσαι χωρίς βαρύτητα, ανάλαφρος! Μόνο μέσα σ’ αυτή τη χωρίς βάρος κατάσταση μπορεί να επιτευχθεί η πτήση τού μόνου προς το μόνο. Αν όμως, ασκείσαι στις ασάνες, δεν θα υπάρξει κάθαρση, αλλά απλώς θα μεγαλώσει η καταπίεση.
Αυτή είναι η βασική διαφορά. Αν ασκείσαι στις ασάνες, θα καταπιέζεσαι περισσότερο. Αν οι ασάνες έρθουν σ' εσένα, θα είναι εκφραστικές. Και, μόνο αν έρθουν σ’ εσένα, μπορεί να συμβεί η κάθαρση.
Αν επιβάλεις τις ασάνες στον εαυτό σου, τότε θα προσποιείσαι και θα καταπιέζεσαι. Τις επιβάλλεις, μα ο νους σου δεν είναι έτοιμος γι’ αυτές. Υποχρεώνεις το σώμα σου σε μια ορισμένη στάση και αυτό ακολουθεί τη θέλησή σου. Αυτός ο τύπος άσκησης προκαλεί διχασμό στην προσωπικότητα. Θα γίνεις σχιζοφρενής. Αν συνεχίσεις να επιβάλεις στον εαυτό σου πράγματα που δεν σου χρειάζονται, τότε θα γίνεις δύο: Εκείνος που καταπιέζεται κι ο άλλος που καταπιέζει.
Η Γιόγκα, για μένα, είναι το να γίνεις ένα, όχι δύο. Η Γιόγκα είναι ολοκλήρωση, δεν είναι διχασμός. Ασάνα, λοιπόν, ονομάζω μόνο εκείνη τη σωματική στάση που έρχεται αυθόρμητα. Αν επιβάλλεται, τότε δεν έχει καμιά σχέση με τη Γιόγκα! Οι γιόγκικες ασκήσεις είναι γυμναστική, ποτέ Γιόγκα. Γι’ αυτό, λοιπόν, δεν χρησιμοποίησα τη λέξη Γιόγκα αλλά τη λέξη ασάνα.
Η ασάνα της Γιόγκα είναι αυτό που έχει έρθει σ' εσένα, που έχει συμβεί σ' εσένα αυθόρμητα. Αλλιώς, είναι απλή επιβολή πειθαρχίας. Μπορεί να δίνει υγεία, αλλά ποτέ δεν θα είναι πνευματική, ποτέ δεν θα είναι ολοκληρωμένη. Και, η υγεία αυτή θα σου κοστίσει πολύ ακριβά, γιατί η προσωπικότητά σου θα διχαστεί στα δύο. Όσοι ασκούνται στις ασάνες, το όλο σύστημα αυτής της εμπειρίας αρχίζει να γίνεται όλο και λιγότερο πνευματικό, όλο και περισσότερο σωματικό. Αυτό είναι ένα περίεργο φαινόμενο. Αν και υποτίθεται πως όλες αυτές οι ασάνες γίνονται για να βοηθήσουν το διαλογισμό, στην πραγματικότητα, στους κύκλους εκείνων που ασχολούνται μ' αυτές, ο διαλογισμός, είναι το λιγότερο συζητημένο θέμα.
Έχουν μετατρέψει το διαλογισμό σε ασάνα. Σε διδάσκουν, λοιπόν, τις ασάνες και επίσης σε διδάσκουν διαλογισμό. Ο διαλογισμός είναι γι' αυτούς απλώς μία ασάνα ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι αυτό. Ο διαλογισμός είναι ο λόγος, είναι η βάση, είναι ο σπόρος. Το κάθε τι πρέπει να είναι προσανατολισμένο προς το διαλογισμό. Για μένα, πρώτα έρχεται ο διαλογισμός και κάθε τι άλλο ακολουθεί.