Σε χασικλήδες και πόρνες είδα περισσότερο Θεό απ' ότι σε υποτιθέμενους ευσεβείς
Ο πατήρ Φιλόθεος Φάρος απαντά σε σημαντικά ερωτήματα για τη ζωή, τον έρωτα και την αγάπη
Είναι φορές που η ανάγκη μας για στηρίγματα είναι μεγάλη, έχουμε χάσει την εμπιστοσύνη στην ίδια τη ζωή και τη γεύση των αληθινών πραγμάτων. Από τη μια, η ανάγκη, από την άλλη, υπαρξιακά ερωτήματα, που έως τώρα δεν έχουν απαντηθεί, μ' έφεραν κοντά σε μια προσωπικότητα, τον πατέρα Φιλόθεο Φάρο.
Μερικοί από εσάς μπορεί να έχετε διαβάσει βιβλία του, αρκετοί μόνο το «Έρωτος Φύσις» εξαιτίας του οποίου πολλοί τον χαρακτήρισαν «επαναστάτη ή αναρχικό παπά», άλλοι, πάλι, τον ακούτε για πρώτη φορά. Άλλοι πιστεύετε στον Θεό και άλλοι όχι. Το βέβαιο είναι πως, όλοι είμαστε φτιαγμένοι απ' το ίδιο ύφασμα και άνθρωπος χωρίς ανησυχίες δεν υπάρχει.
«Μεγάλωσα στην Τρούµπα, ο πατέρας µου είχε εκεί κουρείο. Έτσι είχα την ευκαιρία να γνωριστώ µε τους χασικλήδες και τις πόρνες της περιοχής. Σας διαβεβαιώνω, πως σ' αυτούς τους ανθρώπους είδα περισσότερο Θεό απ' ό,τι σε υποτιθέμενους ευσεβείς. Γιατί είδα ανθρώπους οικτίρμονες. Σπλαχνικούς».
Γιατί γίνατε ιερέας;
Στην πραγματικότητα έγινα για να καλύψω δικές µου ανάγκες, για να σώσω εμένα...
Από τι;
Μεγάλωσα σ' ένα πολύ προβληματικό περιβάλλον, µε δυο γονείς που δεν είχαν καμιά επικοινωνία και τίποτα κοινό µεταξύ τους. Ο πατέρας μου ήταν αλκοολικός.. Ήθελα να πιαστώ από κάπου, έψαχνα ένα καταφύγιο. Και το βρήκα στα λόγια των πατέρων της Εκκλησίας. Είναι πολύ σημαντικό ο άνθρωπος να γνωρίζει τον εαυτό του, αλλά και τα κίνητρά του. Δεν έχει σημασία τι κάνουμε και τι λέμε, αλλά γιατί το κάνουμε και γιατί το λέμε. Κυρίως το πρόβλημα δεν είναι «πόσα έχουμε», αλλά πώς τα διαχειριζόμαστε
Η σχέση σας µε τον Θεό;
Λίγο πριν χειροτονηθώ είχα πάει ένα ταξίδι στο Άγιο Όρος και εκμυστηρεύτηκα στον ηγούμενο της Μονής Διονυσίου πως δεν είχα αρκετή πίστη. Μα θέλετε να γίνετε παπάς και δεν έχετε αρκετή πίστη; µε ρώτησε. Μαζί µου ήταν τότε ο καθηγητής Θεολογίας Σάββας Αγουρίδης, ο οποίος του είπε, τι νομίζετε γέροντα, πως µόνο σαρκικές έγνοιες ταλαιπωρούν τους ανθρώπους; Είναι και οι υπαρξιακές.
Τί είναι πίστη; Πως μπορεί κάποιος να βοηθηθεί από κάτι που δεν γνωρίζει;
Είναι μια τραγική ερώτηση και δεν ξέρω αν καλυφθείτε από την απάντηση μου. Η πίστη βιώνεται μέσα από άσκηση, μέσα από τον περιορισμό του Εγώ, μέσα από την άρνηση του κόσμου των υλικών πραγμάτων και ο άνθρωπος δεν μπορεί να τη βρει όσο είναι απορροφημένος από τη ρηχή πραγματικότητα των υλικών ανέσεων, του εγωκεντρισμού και της ιδιοτέλειας.
Έρωτας η αγάπη;
Οι φροϋδικοί, λένε ότι ερωτευόμαστε αυτόν που μας καθρεφτίζει καλύτερα απ' όλους τους άλλους.
Η δυσκολία είναι ότι φοβόμαστε πως αν αφεθούμε, δεν θα ερωτευτούμε αυτόν που «πρέπει». Ο έρωτας δεν είναι κατοχή, αλλά µία διαρκής αναζήτηση. Για να τον ζήσεις όσο γίνεται ουσιαστικότερα, πρέπει να ασχοληθείς µε την ωριμότητά σου. Ο Χριστός λέει «αν θέλεις να κερδίσεις τη ζωή σου, πρέπει να τη χάσεις». Στον έρωτα πρέπει να δοθείς µέχρι θανάτου, αν θέλεις να βιώσεις την πληρότητά του.
Γιατί οι θρησκείες μιλάνε για τη μετά θάνατον ζωή, την ανάσταση; Γιατί κανείς δεν δέχεται το «πεπερασμένο»του μυαλού μας;
Διότι ο θάνατος είναι η μεγαλύτερη ανθρώπινη αγωνία. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να δεχτεί ότι θα «καταλήξει» στο μηδέν. Γι' αυτό είναι πολύ επιρρεπής σε οποιονδήποτε του προσφέρει κάποια διέξοδο, κάποια «θεραπεία» γι' αυτήν την αγωνία του θανάτου. Η πραγματική χριστιανική παράδοση δεν αναζητεί αλλού τη ζωή, αλλά εδώ και τώρα. Υποσχόμαστε τη μετά θάνατον ζωή, όταν δεν έχουμε να προσφέρουμε τίποτα τώρα.
Γιατί υπάρχουν αδικίες;
Επειδή ο άνθρωπος είναι ελεύθερος. Αν δεν είναι ελεύθερος να κάνει κακό, παύει να είναι ελεύθερος.
Υπάρχει δρόμος για τη σωτηρία της ψυχής;
Όσο περισσότερο μοιραζόμαστε, κοινωνούμε με τους άλλους ανθρώπους, τόσο πιο ξεκάθαρα θα βλέπουμε που μπορούμε να πάμε. Ωστόσο, η αυτογνωσία είναι πάρα πολύ ρηχή. Δεν έχουμε ιδέα τι γίνεται μέσα μας. Ο άνθρωπος όταν περιμένει από αλλού να φτιαχτεί η ζωή του, είναι σε πολύ άσχημη θέση.
Γιατί χρειάζονται οι άλλοι; Δεν καταλαβαίνω. Εννοείτε το καθρέφτισμα;
Η δυνατότητα του ανθρώπου να αυτοεξαπατάται είναι ασύλληπτη. Υπάρχει μια ιστορία που λέει πως όταν ένας άνθρωπος σου πει πως είσαι άλογο, το παραθεωρείς. Όταν ένας δεύτερος σου το ξαναπεί, το σκέφτεσαι. Όταν ένας τρίτος στο επαναλάβει, πας και αγοράζεις μια σέλα. Η δυνατότητα να πιστεύω πως είμαι ο Βαλεντίνο, ενώ έχω μια μύτη τρία μέτρα, είναι πραγματικά ασύλληπτη.
Πως διαχειριζόμαστε τις ενοχές μας;
Η ενοχή είναι μια κρίση αλαζονείας. Είναι η άρνηση ενός ανθρώπου να δεχτεί ότι μπορεί να έχει κάνει κάτι αποκρουστικό και ότι έπεσε τόσο χαμηλά. Η αλαζονεία είναι ανωριμότητα, και είναι γεγονός πως ο μέσος άνθρωπος δεν μπορεί να δεχτεί ότι είναι ατελής. Ο Σκοτ Πεκ έχει γράψει ότι η επίτευξη της κοινωνίας προϋποθέτει κατάθεση της κατάντιας. Ο άνθρωπος που ζει μόνος, που η ανάγκη του ν' αγαπήσει και ν' αγαπηθεί δεν καλύπτεται, βιώνει μια οδύνη από την οποία αναπόφευκτα θα ζητήσει μια απόδραση: φάρμακα, πολιτική, θρησκεία, ταχύτητα, επιστήμη, δεν έχει σημασία το μέσο απόδρασης. Ο νέος άνθρωπος μεγαλώνει ευνουχισμένος σπίτι του, με την ψευδαίσθηση ότι είναι το κέντρο του κόσμου, κι έτσι όταν κάποια στιγμή στην εφηβεία βγαίνει στον κόσμο, τα χάνει...
Γιατί αγαπάτε τη λέξη «οικτίρμων;»
Στα στενά της Τρούµπας, όπως σας είπα, συνάντησα την Ορθοδοξία. Εκεί είδα ανθρώπους οικτίρμονες. Σπλαχνικούς. Έχοντας πλήρη επίγνωση της κατάντιας τους, ήταν ανεκτικοί τόσο μεταξύ τους όσο και µε τους άλλους. Αυτοί οι «μεγάλοι αμαρτωλοί» βίωναν την πιο καίρια χριστιανική αρετή, που είναι η χωρίς όρους και προϋποθέσεις αποδοχή του άλλου. Στο βιβλίο μου «Κλήρος: Μια υπόσχεση πατρότητας που δεν έχει τηρηθεί», αναφέρεται πως ο Θεός έλαβε σάρκα για να προσφέρει τη δυνατότητα ολοκλήρωσης και πληρότητας στον άνθρωπο. Αυτή η δυνατότητα δεν εξασφαλίζεται ούτε και προσφέρεται απρόσωπα και εξ αποστάσεως. Αν δεν «µπούμε και δεν περπατήσουμε μέσα στα παπούτσια των ανθρώπων», δεν µπορούµε να βοηθήσουμε. Όποιος Ζει, κάνει λάθη.
Μετανάστες, ξενοφοβία, ρατσισμός, φράχτες για να τους κρατάμε έξω, άλλοι τους πετάνε στη θάλασσα. Τι λέτε;
Μπορούμε να καλύψουμε τις ανάγκες τους; Αν αγαπάς έναν άνθρωπο, σκέφτεσαι ποιες είναι οι δικές του πραγματικές ανάγκες. Η κοινωνία μας διέπεται από μια στάση, η οποία για μένα είναι παρακμιακή, που λέει πως, αν αγαπάς κάποιον, πρέπει να τον χαϊδεύεις. Αυτό δεν είναι αγάπη. Όταν ένας άνθρωπος έχει λιποθυμήσει, χρειάζεται ένα χαστούκι, όχι ένα χάδι.
Η ομοφυλοφιλία είναι αμάρτημα;
Η οµοφυλοφιλία δεν είναι επιλογή για να είναι αµαρτία. Η αµαρτία προϋποθέτει επιλογή. Είναι θεόδοτο το δικαίωμα του ανθρώπου να ζήσει και να πεθάνει όπως εκείνος θέλει. Ο Θεός δεν επεμβαίνει σε αυτήν την ελευθερία. Ποιος είμαι εγώ να επέμβω;
Στο βιβλίο σας «Ούτε πολύ νωρίς, ούτε πολύ αργά» αναφέρετε ότι η μέση ηλικία είναι παραμελημένη. Πώς ξεπερνιέται η κρίση της μέσης ηλικίας εσωτερικά αλλά και στις σχέσεις με τους άλλους;
Όσο μεγαλώνουμε, δύσκολα αλλάζουμε, αλλά ζωή χωρίς αλλαγές δεν είναι ζωή. Ό,τι δεν αλλάζει είναι νεκρό. Αν ο άνθρωπος θέλει να ζει μέσα στην πραγματικότητα, πρέπει ν' αλλάζει και εκείνος, αλλιώς μένει απέξω...
Είστε ευτυχισμένος πάτερ;
Δεν ξέρω τι πάει να πει ευτυχία. Για µένα καταλληλότερη λέξη είναι η «πληρότητα». Να αισθάνεσαι μέσα σου «γεμάτος». Χαρά, αγαλλίαση, συγκίνηση! Αυτό δεν σημαίνει πως δεν έχω και στιγμές δυσφορίας, απογοητεύσεις, στιγμές πικρίας... Αλλά το κυρίαρχο συναίσθημα μου είναι εσωτερική γαλήνη..
